Lerroak

Goizean lerro bihurriez inguratuta,
arratsean argia doa marra zuzenen artean.
Non geratu da koloretako dragoia
eta itsaso gardenaren mugimendu faltsua?

Angelu zorrotzetako kantoietan
poliziak ageri dira nonahi,
mila uniformetan, jarrera bakarrean,
haien aginduetara behartuz mundua.
Nora joan da barraskiloaren espirala
eta langile zapalduen irudi birtuala?

Zutabeen arteko ispilu zeiharrek
dorre eroriak islatzen dituzte,
merkatarien artean, iruzur zitalez,
begirunerik gabeko zaratan itota.

Oroimenean dudana

Halako batean loturetatik aske sentituz
ekiten diot berriro idazteari,
den dena aurrean dudala esploratzeko.

Harresi eroria atzean utzi dut,
ibaiaren malkarretatik urrundu,
oroimenean nuen galsoro amaigabeak
inguratzen nau alde guztietatik.

Egia zena omen besterik ez zen,
askatasuna aldizkari ofizialetako aipu,
erantzukizuna idazle kaxkarren tema,
indiferentzia eguneroko arau,
besterik ez dut izan azken zidorretan.

Horregatik iritsi da argitsu
bidera datorren haizea,
epeltasunean emankor,
itxaropenaren kolore,
horregatik poztu nau zeruak
eta bere mugagabeko urdin biziak.

Oroimenak ordea ez nau inolaz bezatu,
urrats bakoitzean izan dut begira
iraganetik ozen zetorkidan itauna,
gogoan baitut nahi izan nuena
eduki nuen hura baino gehiago,
galsoro amaigabe urdinduaren zirrara
askatasun ustezkoaren izpi itzalia.

Zakurren ezpondak

Bidearen azken maldak behera
leunki lur laua besarkatuz,
atzera begiratzerik ez,
zakurren ezpondetan olibondo zaharrak,
arrangura bihotzaren barruko tolesetan,
gardentasun hotza arnas liteke
inork esango ez dituen hitzen zelaietan.

Udazkenak ere urte osoko zama
zabaldu zuen ordekan,
zeruaren urdin opakoa
apurtzen zuen hodeiaren itzaletan.
Gero urtaroek dena berdintzen dute,
bidearen ondoan gorpuak usteltzen dira,
eta ikusi ezin duguna irudimenean loratzen da.

Urruneko leiho honetatik begiratzerakoan
etorkizunaren doinua datorkit zaunkaka;
astun erori zen antzokiko oihala
gertatua gordez itzalen lo itsuan
haren beharrik ez baita izpi berriaren argitan.

Zuhaitz hesi trinkoa, adar beltz luzeen sarea
aire garden zuriaren kontra
jakintzaren unibertsitatea inguratzen;
kanpoan zaudete hona sartu nahian
azkan maldak behera bidea amaitzean.

Astroen lerrokatzea


(2007)

Ezkaia eta mihilua portzelanazko pitxarretan
egur noble bateko komodaren apalean
edertasun galezina, naturarena batetik,
gizakiaren eskuetakoa bestetik,
kaoba eta urdina, zura eta zeramika,
arbasoen etxetik gurera ekarriak,
belar sotil eta eder idorrak apaintzen
jantokiko espazioa.

Bertaraino ekarri zaitut konta zeniezazkidan
kontinente guztietako pasadizoak,
eta lurraren gainean ibili gara, harrietan,
gizarte urrunetako ohiturak dastatzen
kopa bat eskutan, arretaz entzunez
abenturazko bidaiak, eta maitasunezkoak.

Biharamunean ere ibili gara lurrean,
harri zizelkatuetan ikasten iragan mingotsa,
lokatzetan eroritako jauregietan jolasten
bizitzaren jokoa, ezkaia berriaren usaina
euri artean gureganatuz, belardi eta soroak,
arteak eta pagoak hegotik iparrera laguntza dugula.

Gau bat, bi egun erdi soilik lur nabarrean
lau argi izpiak berdindu ziren arte
zezenen erasoetatik gertu, buruak altxatuta,
gora, urrutiena iragan, hurrena bikia,
ondokoa oraina eta azkena nirea.

Inor ere ez zen konturatu, ni ezik, astroek bat egin zutela
arratsalde hartan, jende oldearen erdian,
ez lagun emazte ala senar, ez apaiz ez abere,
ezezagunak izan bagintezke ere
soka ikusezin batek lotuta.

Une honetan bakarrik

(2006)

Soroek eta zuhaiztiek, ibaiak eta muinoek sortutako irudi hau
niretzako soilik existitzen ote da,
une honetan bakarrik…
zure etorrerak,
atzoko hodeien iluntasunak bide eman dio argiari,
atzoko soro eta zuhaiztietan, ibai eta muinoetan
ez nuen
zure presentzia sentitu,
gaur berriz, une honetan bakarrik eta niretzako soilik
aldatu egin da dena,
edonorentzat aitzineko betikotasun amaigabea den
izana,
niretzat etengabeko bilakaera aldakorra
erakusten duen ibarraren aurrean nagoelako.
Zama da oroimena,
astuna da gogoratze soila,
amodio gardena lertxun artean igarotzen zela
ondo gorderik dut,
urak dakarren lohia negar malko garbiekin nahasita.
Zabal zabalera hedatuz doa begirada
ekarri didazun une bakan honetan,
iraganaren bila,
oroitzapenen zamak lurraren kontra behartuta,
zapalduta,
soroetako lastoak, ibai ertzeko belarrak bezala
harri lauarekin berdinduz.
Atzo bertan begiek harrapatzen zuten eremua
eraldatu da,
gau honetan opari gisa ekarri duzun argi astunak
den dena txikitu duelako.

Ehun

Ehungarrena,
ehunetik azkena,
ehuneko ehun.
Bidalketa honek zenbaki borobila:
ehun dira argitaratuak.
Ospakizunik ez baina
hurrengo fasera aldatuta,
hiru digituetara gure zenbatzeko moduan.
Bat zero zero eta aurrera.

Aurreko laurogeita hemeretziekin
pilota bat egin dut
eta haizetan idortzen utzi
ondu daitezen kresalaren ferekan.

Jarrai dezadan aitzina
basoetako zidorretan,
itsasoko apar gainean,
haize boladetako korronte epeletan.

Datorrenaren zioa jaurtia da
orri honetako ataletan,
Parnaso azpiko golko amestuan.

Ero bi, lau esku

Ero bat nire bizitzan,
nire erroa, sustraia munduan.
Neure barnea zoratuta,
nigan ni eta eroa,
kanpokoa eta alde honetakoa.

Izaera bikoizten denean
nire baitan ala zurean,
zure baitan eta nirean,
laukoizten da mundua,
barnekoa eta beste aldeetakoa.

Lau gara, bi ginen,
hiri txit lasaiaren itsasoko
biztanleak nola,
bikoitz nortasunean,
laukoitz gorrotoetan.

Hau zen dena,
zure eskua nirean,
eta lau esku elkartu ziren
hitz biko borrokan,
herra bakarreko oihuan.

Zergatiaren bila
jarraitzen genuen itsu,
bide bat, bizitza bi,
lau puntu kardinal eta
doinu mikatzeko noraeza.

Bestaldekoa

Amesten gaituen izaki bikoitza
dugu pareta gardenaren bestaldean,
sosegu ezak loratzen digun dardara
harriduraz edo mespretxuz begira.

Inor gabeko uharte honetan
─ni ezik, inor gabeko bakarlekua─
noizbehinka begirada galdu bat
itsasten da arroka gorrian.

Horma gardenaren bestaldeko begia,
arroka gorriko ikusle itsatsi isila,
bakarrik dago, alde honetako
izaki benetakoak onestearen zain.

Bitartean, gelako pareten iluntasunean
lur abandonatuko lizarrak begira,
giro hezearen barrutik sortzen dakusat
aurpegi lehorreko txantxazale asmatua.

Arrats geldo honetan onartu bakoitzak
bestearen egona langaren atzean,
oihu lazgarriak, bere isilean
urratzen duela grinaren sorrera.

Europar nortasuna

Pelikula filmatuko dute Triesten,
tren bat geltokira iristean
kamerak porturaino jarraituz
protagonistaren itzala.

Begirada marroi uzkurrez
mutiko afrikar axolagabeak
erretinan gordeko ditu
zuzendariaren mugimenduak.

Elizako paretan margotutako
dragoi bezatuaren kumea
erne doa karriketan
aingerua mendekatu asmotan.

Adituaren begiradapean
–aginduak txekieraz jaurtiak–
metamorfosiaren bertigoak
uzten ditu denak dardarka.

Gerraoste bat, bakea,
gaueko trenaren txistu hotsa,
ibili gaituzten mamuen
keinuetako min beltza.

Ezustean

Ezustean harrapatzen gaitu gehienetan,
mendiaren labarren artean
bat-batean sortutako ur jauzia balitz bezala
zuhaitzen adar hostoetan itsasten den lainoa.

Oharkabean, hildakoen omenez
jarritako oroitarrietatik ernetua
hurbiltzen zaigu zori ezkutua,
tximeleta zahartuen hegaldia bezala,
dardarti.

Ahots batek nahigabean adierazten digu
ordua iritsi dela,
mendietako ibiltari nekaezina hil dela,
tontor garaietako haize bolada batek
Martaren irribarre-algara betiko eraman digula.

Sugandila txiki batek
bideko harrixkak saihesten dituen bitartean,
ezustean harrapatzen gaitu lainoak berriro.

(agur Marta, adéu)

Izate txikiagoak

Orain isiltasunaren aroa,
ahaleginak bere espazioa irabazten duela.
Gauza txikien garaia, txikiagoenena.

Ustekabeko eztandan lehertuz
gertakari bakana,
zubi erditik begira azken argi gorrizta,
bat-bateko unean eraikitako
arkitektura burujabean.

Berriro ere arrunkeriak horren ondoren,
gauzak: mineralak eta animalia otzanak,
landare mugiezinak,
pentsamendu nagiak. Gauzak,
sonatak eta eskulturak, are,
gauza guztien kosmos zabala.

Asmatutakoak segidan,
nola ba ukatu haiei izatearen erresuma,
geuk eskatuta hortxe badaude
kanpandegiak eta errotak
geure begiez aztertzen?

Baina gauza txikiagoen aroa da hau,
hodei batean biltzen diren asmoak,
zubi izateko marraztutako zirriborroak,
arrapaladan lapurtutako elkarrizketa hutsalak,
orain, hemen, zerbaiterako ideiak
pizten dituzten tximista isilak.

Dena da huts, egiteke, jomuga,
gorpuztuko diren izate birtualak.

Orduak

Kristalezko kopa fin hauskorrean
behatzak musika borobila,
Dalloway anderearen etxean
loreontziak irudi birakorrak,
liburuaren orrialde higatuetan
begiradak zulo beltz iheskorra,
eta idazlearen soineko koloretsuan
ezinegonak ikara dardartia.

Orduak pasa nitzake
orekaren bila dabilen soinua entzuten,
joan-etorri errepikatuetan txunditua,
heriotza,
abandonua,
negar lehorra
ulertu gabe.

Hogei urterekin kristalezko koparen musikak
liluratu ninduen,
beste mundu batera eraman.
Berrehun mila ordu beranduago
sukalde ondoko errekaren doinuak
alderik alde zeharkatu zidan bizitza,
mundu honetara ekarri.
Eta orain jakin berri dut, orain!
musu berean doazela
negar lehorra,
abandonua,
heriotza.

Harri, lore, aire

Etxera datorren bidean mendia eusteko murrua,
pareta-belarra, bitxiloreak, sasi-sastrakak;
landareek jaten dute dena kale ondoko oihan txikian.

Bi neskatilek daramate kuia berde handia:
zuhaitz artean txanogorritxu bakarra ez,
bi ahizpa dira elkarren ondoan, amonarenera.

Uda hondarreko egunen azken argia desagertzen
mendebaldean, itsasoko lanbroa sartzen den lekuan
bihar arteko bizitzaren izpiak berarekin eramanez.

Gorosti-lore ximel bat hartzen dut murruaren gainetik,
bi harri koskor bidearen ezkerreko ildo lehorretik
eta airea, biriketara, arratsalde gorri honetatik.

Idazmahaian harri koskorrek argi propioa iluntzean,
lore ximela belusezko iturri zuria sukaldeko txokoan,
eta airea, arina, garbia, antsietatez jasoa, orain

gau hezearen iluntasunari ordainetan itzulia.

Beethoven, kontzertua Do maiorrean


(Roger Sainz-en pintura)

Lore sorta bat dantzan
hiri monumentaleko parkean,
bikotea ere dantzan
lorategiko parterreen artean.
Gora begira maitekiro, itxaropenez:
zeru urdinean hodei urrunak,
lasaitasuna, naturaren harmonia.
Urmaela aldamenean,
udaberriko brisak olatutxoak dagitza azaleran,
Mugimendu guztiek bat egiten:
loreak, gizakiak, hodeiak, olatuak.
Hortik sortuz bizitzaren indarra,
konpas bateratuek eraikiz osotasuna,
neurtutako denboraren metronomoa.

Zorroztasunak eratortzen du indarra,
zurrunbilo orekatua.
Dantzariak badoaz bueltaka,
loreak dardar erritmikoan okertzen dira,
ur urdinaren gaineko aparrak mosaikoa osatzen,
zerua geroz eta garbiago, gardenago.
Eguzkiak jarri du natura martxan
pianorako notak maila gorenera igo
eta ondoren, poliki, ahultzen direnean
jauregiko leihoaren beste aldean.

——–

Ilundu du.
Melvillek loreak daramatza ontzi ederrean,
mahaigaineko brodatuaren gainean jartzeko.
Korridoreko zurezko paretek nekez islatzen
argi horiztaren ahuldadea.

Bihotzean kantatzeko hitz zoragarriak,
astiro ahoskatzekoak
bibolinaren doinu dantzariari jarraituz:
ametsak, besarkadak, maitasuna.

Hitzen dantza motela da orain,
konpasaren erritmo berrira egokitua,
–eta lore apaingarrien dardar motela–
iluntasun urratuari eskainiak guztiak.

——–

Zutunik, soro zabalen erdian, lizarra.
Berriro itzala egiteko irrikaz.
Urdin iluna zabaldu da ortzian
eta tximistek ausaz erakusten dute
enbor azpian instant bateko geriza.
Ondoren, beltza soroetan.

——–

Gero dena arrunt bilakatu da.
Ederra dario oraindik musikari,
baina zizparik gabe,
otzan, arautu, bizitzaren indarra
lorategietan galdua.

Melvilleren loreontzian
ezinezko ametsa,
azken besarkada,
maitasun hustua.

Esan beharreko hitzak
hortzetan trabatuak,
kantatzeko doinua,
eztarrian urratua.